Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, TRT World yayınında gündeme ait değerlendirmelerde bulundu. Fidan, Suriye’nin kuzeyinde varlık gösteren terör örgütü PKK/YPG’ye yönelik mümkün operasyonla ilgili çarpıcı bir açıklamada bulundu.
‘BU VİRÜSTEN KURTULMANIN VAKTİ GELDİ’
Suriye’deki yeni idarenin çok şiddetli birtakım problemler üzerinde çalışırken terör örgütü PKK/YPG işgalini durdurmanın da öncelikleri ortasında olduğunu belirten Fidan, “Hem Suriye ve Türkiye’nin hem de Irak ve Kürtlerin çıkarları için PKK’dan kurtulmamız gerekiyor.” dedi.
Fidan, terör örgütü PKK’nın “çok maksatlı bir terör örgütü” olduğunu vurgulayarak, “Sadece Türkiye’yi amaç almıyorlar. İran’ı gaye alıyorlar, Irak’ı maksat alıyorlar, Suriye’yi amaç alıyorlar. Bu nedenle, bu virüsten daima birlikte kurtulmanın vaktinin geldiğini düşünüyorum.” tabirlerini kullandı.
‘DEAŞ İLE GAYRETTE YAPILANDIRILMIŞ BİR DÜZENEĞE GEREKSİNİM VAR’
Terör örgütü DEAŞ’ın yine ortaya çıkmamasının sağlanması konusunda bölge ülkelerinin terör problemini ele almak için sorunu sahiplenerek bir platform kurmasının kıymetine değinen Fidan, Türkiye’nin bu türlü bir platform kurulması konusundaki teklifini hatırlattı.
Fidan, bu konuda istihbarat konusunun değerine atıfta bulunarak, yapılandırılmış bir sisteme gereksinimin olduğunu ve bunun yalnızca DEAŞ sıkıntısında değil, hudut güvenliği konusunda çalışmak için de düzgün bir başlangıç olacağını aktardı.
“Terör sıkıntısını çözmek” amacıyla bölgeye yapılan müdahalelerin diğer meselelere da neden olduğuna dikkati çeken Fidan, bunların yaşanmaması için bölgesel sahiplenmenin ehemmiyetini vurguladı.
‘TRUMP TÜM DÜNYAYA ŞOK DALGALARI GÖNDERİYOR’
ABD Başkanı Donald Trump’ın göreve başlamasından bu yana mevcut milletlerarası sistemin gerçek savlarını yeni “Amerikan bakış açısıyla” sorguladığını belirten Fidan, tüm dünyaya “şok dalgaları” gönderdiği kanısında olduğunu kaydetti.
Fidan, Trump’ın ABD’nin mevcut sistemden “daha fazla ne elde edebileceğini” aradığına işaret ederek, “Çünkü onların bakış açısına nazaran, ABD verdiğinden daha azını alıyor. Bu sebeple tüm münasebetleri, ekonomiyi, ticareti, teknolojiyi ve güvenliği sorguluyorlar.” diye konuştu.
Avrupalı aktörlerin “yeni gerçekleri” konusunda epeyce telaşlı olduğunu aktaran Fidan, Avrupalıların bu durumun süreksiz olduğunu umduğunu söyledi.
Fidan, bunun gerçekleşmemesi durumunda ise alternatiflerin ve kimi değerli bahislerin halihazırda tartışılmaya başladığını bildirerek, “Yeni bir güvenlik yapısı nasıl oluşturulabilir? Yeni bir ekonomik yapı ile nasıl ilerlenebilir? Avrupa’nın ABD’ye bağımlılığı nasıl azaltılabilir? Çağdaş dünyada, mevcut zorluklar karşısında nasıl yol alınabilir?” sorularının sorulduğunu vurguladı.
‘TÜM DÜNYA İÇİN BİR UYANIŞ ÇAĞRISI’
Bunların Avrupalıların kendilerine sorduğu büyük sorular olduğuna işaret eden Fidan, bunun süreksiz bir durum olduğunu umduklarını ve tüm dünya için bir uyanış daveti olarak gördüğünü kaydetti.
Avrupalıların Ukrayna, Orta Doğu ve ABD’nin Avrupa’dan çekilme ihtimali üzere bahislerde etrafına baktıklarına, Türkiye’nin Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan liderliğinde “güvenilir ve güçlü bir ortak” olduğunu gördüklerini söyledi.
Fidan, Ankara’nın, Suriye, Irak ve öteki yerlerdeki terörizm ve istikrarsızlık üzere problemlere karşı uygun bir liderlik sergilediğini ve yalnızca bunlara karşı uğraş etmeyip tıpkı vakitte “güvenilir bir müttefik ve ortak olduğunu tekrar tekrar kanıtladığı” değerlendirmesinde bulundu.
‘TÜRKİYE HER TÜRLÜ ROLÜ OYNAMAYA İSTEKLİ VE HAZIR’
Trump’ın Rusya-Ukrayna Savaşı’nda “derhal ateşkes” istediğini hatırlatan Fidan, muhtemel bir barış planının güç lakin denemeye paha olduğunun altını çizdi.
Fidan, savaştaki vefatlar ve yıkımın büyüklüğüne dikkati çekerek, “Türkiye, Ukrayna’da barışa katkıda bulunmak ve Ukrayna’nın tekrar inşasına katkıda bulunmak için her türlü rolü oynamaya istekli ve hazır.” diye konuştu.
Öncelikle ateşkes, uygulanabilir ve uzun vadeli bir barış planına gereksinim olduğunu aktaran Fidan, “Şu an ABD idaresi, Avrupalılar ve bizler; hepimiz, mümkün ateşkes ve barış planının farklı istikametleri üzerinde çalışıyoruz. Lakin, kısa vadeli acil ateşkes muhtaçlığını uzun vadeli stratejik telaşlarla birleştirmek şu anda çok değerli bir bahis. Şu anda üzerinde çalıştığımız mevzu tam olarak bu.” ifadelerini kullandı.
Bakan Fidan, Türkiye’nin ateşkes görüşmelerinde yer almak, konut sahipliği ve yapabilecekleri hakkında tekliflerde bulunduğunu kaydederek, ABD’nin şu an birinci görüşmeleri yaptığını ve plan oluşturma sürecinde olduğunu belirtti.
‘AVRUPALI DOSTLARIMIZ HAKLI’
ABD’li mevkidaşı Marco Rubio, Trump’ın Ukrayna ve Rusya Özel Temsilcisi Keith Kellogg, Ukrayna Devlet Başkanlığı Ofisi Lideri Andriy Yermak ve Ukrayna Savunma Bakanı Rüstem Umerov ile Almanya’daki temaslarına değinen Fidan, şu an planın oluşturulma etabında olduğu izlenimini edindiğini belirtti.
Bakan Fidan, Avrupalıların Ukrayna sorununda masada olmama ihtimaline ait, “Avrupalı dostlarımızın tasalarını nitekim anlıyoruz. Dürüst olmak gerekirse haklı olduklarını düşünüyorum.” dedi.
Süreçte Avrupalılara da danışılması gerektiği bildirisini veren Fidan, Türkiye üzere onların da sürecin modülü olması gerektiğini lisana getirdi.
Fidan, Avrupalılardan ise, bazen “aynı olgun davranışın” görülmediğini vurgulayarak, “Avrupalılar masada olma hakkını tanıyoruz. Lakin birden fazla vakit Türkiye’nin de masada olması gerektiğini söylemeyi ihmal ediyorlar. Savaş bizim yakın etrafımızda oluyor. Bunun haricinde her iki tarafla da yakın bağlarımız var ve Türkiye pek çok aktörden daha fazlasını sunabilir.” diye konuştu.
“İdeal bir dünyada Ukrayna’nın toprak bütünlüğünün korunduğunu görmek isteriz. Lakin şu an savaş devrindeyiz; ve ne yazık ki bu savaşın sonucunda birtakım seçimler; birtakım acı seçimler yapmak zorundayız” diyen Fidan, şu anda bunların masada olduğuna işaret etti.
Fidan, bütün tarafların “ateşkes için önceliğin ne olması gerektiğini” sorguladığına değinerek, iki tarafın da farklı amaçları ve telaşları olduğunu, ABD arabuluculuğunun tarafları bir orta yolda buluşturmaya kâfi olup olmayacağının sorgulandığını söyledi.
ABD’li mevkidaşı Rubio ile Suriye’deki durumu da ele aldıklarını belirten Fidan, ABD’li yetkililerin bugün kendi siyasetlerini formüle ettiğini düşündüğünü ve ayrıntılı görüşmeler için vakte muhtaçlık olduğunu söyledi.
‘NETANYAHU’NUN NİYETİ TÜM REHİNELERİ ALIR ALMAZ SAVAŞI YİNE BAŞLATMAK’
Bölgedeki gelişmelerin İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun Gazze’deki ateşkesi sürdürmeye niyetli olmadığını gösterdiği değerlendirmesini yapan Fidan, “Tüm rehineleri alır almaz, Netanyahu’nun niyeti maalesef savaşı tekrar başlatmak. Zira Amerikalılar dışında onu durduracak ne bir baskı ne de diğer bir güç var.” dedi.
Fidan, ABD Başkanı Trump ve yönetiminin Gazze’de bir öteki soykırımı tedbire vazifesinin olması gerektiğini vurgulayarak, aksi durumda Trump’ın seçim kampanyası sırasında lisana getirdiği savaşları durduracağı istikametindeki iletilerinin boşa gideceğinin altını çizdi.
Her iki tarafın müzakerecilerinin de ateşkes mutabakatının ikinci etabına geçilmesi için gerekli detayları çözmesini umduğunu kaydeden Fidan, “Önümüzdeki iki hafta, ikinci kademeye geçilmesi açısından büyük değer taşımakta.” diye konuştu.
BAKAN FİDAN’DAN YABANCI ŞİRKETLERE ÇAĞRI
Türkiye’nin yapay zeka alanındaki pozisyonuna değinen Fidan, “Hükümet olarak farkındalığımız çok yüksek. Yapay zekanın faydaları konusunda çok bilinçliyiz.” tabirlerini kullandı.
Fidan, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ilgili bakanlıklara bu mevzuda ağır çalışma talimatı verdiğini belirterek, “Savunma sanayi üssümüzden başlayarak başka dijital şirketlere kadar yerli şirketlerimizin yanı sıra öteki ülkeler ve öbür yabancı şirketlerle işbirliği ve ortak teşebbüs üzerinde çalışmaya açığız.” dedi.
Sanayi ve Teknoloji Bakanının bahisle ilgili bir plan üzerinde çalıştığını vurgulayan Fidan, “Kendileriyle sistemli olarak görüşüyorum, zira bu çok rekabetçi bir alan ve milletlerarası düzenlemelere de muhtaçlık var, hasebiyle çok yakından takip etmeye çalışıyorum.” diye konuştu.
Bakan Fidan, Çin ve ABD’nin yapay zeka konusunda bulunduğu pozisyonu yakalamanın güç olduğuna dikkati çekerek, “Ancak bu yalnızca bizim meselemiz değil, Avrupa başta olmak üzere öbür birtakım ülkeler de tıpkı meseleyle karşı karşıya. Tahminen de alternatif olarak yapay zeka üzerinde çalışmak üzere ortak bölgesel ya da milletlerarası bir paktın modülü olabiliriz.” sözlerini kullandı.